ಬಾಲಕಾಂಡ
ಪಂಚ ಚತ್ವಾರಿಂಶ ಸ್ಸರ್ಗಃ
( ಕ್ಷೀರಸಾಗರ ಮಥನಂ - ದೇವಾಸುರ ಸಂಗ್ರಾಮಂ)

ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಃ ವಚಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಘವಃ ಸಹ ಲಕ್ಷ್ಮಣಃ |
ವಿಸ್ಮಯಂ ಪರಮಂ ಗತ್ವಾ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಂ ಅಥಾಬ್ರವೀತ್ ||

ಸ|| ಅಥಃ ರಾಘವಃ ಸಹ ಲಕ್ಷ್ಮಣಃ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ಯ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪರಮಂ ವಿಸ್ಮಯಂ ಗತ್ವಾ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಂ ಅಬ್ರವೀತ್ |

Hearing those words of sage Viswamitra, Rama along with Lakshmana, spoke to him with a great surprise.

ಅತ್ಯದ್ಭುತಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಕಥಿತಂ ತ್ವಯಾ |
ಗಂಗಾವತರಣಂ ಪುಣ್ಯಂ ಸಾಗರಸ್ಯಾಪಿ ಪೂರಣಮ್ ||

ಸ|| (ಹೇ) ಬ್ರಹ್ಮನ್ ! ಇದಂ ಪುಣ್ಯಂ ಗಂಗಾವತರಣಂ ಸಾಗರಸ್ಯ ಅಪಿ ಪೂರಣಂ ತ್ವಯಾ ಕಥಿತಂ ಅತಿ ಅದ್ಭುತಂ |

' Oh Brahman ! The arrival of Ganga on the earth and filling of the ocean elaborated by you are amazing and wonderful'

ತಸ್ಯ ಸಾ ಶರ್ವರೀ ಸರ್ವಾ ಸಹಸೌಮಿತ್ರಿಣಾ ತದಾ ||
ಜಗಾಮ ಚಿಂತಯಾನಸ್ಯ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ ಕಥಾಂ ಶುಭಾಮ್ ||

ಸ|| ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ಯ ಶುಭಾಂ ಕಥಾಂ ಸೌಮಿತ್ರಿಣಾ ಸಹ ಚಿಂತಯಾನಸ್ಯ ತಸ್ಯ ಸಾ ಶರ್ವರೀ ಜಗಾಮ |

'While thinking and reminiscing about the auspicious stories narrated by Viswamitra with Lakshmana the night passed.'

ತತಃ ಪ್ರಭಾತೇ ವಿಮಲೇ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಂ ಮಹಾಮುನಿಮ್
ಉವಾಚ ರಾಘವೋ ವಾಕ್ಯಂ ಕೃತಾಹ್ನಿಕ ಮರಿಂದಮ ||

ಸ|| ತತಃ ವಿಮಲೇ ಪ್ರಭಾತೇ ಕೃತಾಹ್ನಿಕಂ ವಿಶಾಮಿತ್ರಂ ಮಹಾಮುನಿಂ ಅರಿಂದಮಃ ರಾಘವಃ ವಾಕ್ಯಂ ಉವಾಚ |

There after having completed the morning rituals in the peaceful time of daybreak , Rama the terror of enemies said the following to the venerable sage.

ಗತಾ ಭಗವತೀರಾತ್ರ್ರಿಃ ಶ್ರೋತವ್ಯಂ ಪರಮಂಶ್ರುತಮ್ |
ಕ್ಷಣಭೂತೇನ ನೌ ರಾತ್ರಿಃ ಸಂವೃತ್ತೇಯಂ ಮಹಾತಪಃ |
ಇಮಾಂ ಚಿಂತಯಿತಃ ಸರ್ವಾಂ ನಿಖಿಲೇನ ಕಥಾಂ ತವ ||
ತರಾಮ ಸರಿತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಂ ಪುಣ್ಯಾಂ ತ್ರಿಪಥಗಾಂ ನದೀಮ್ ||
ನೌ ರೇಷಾ ಹಿ ಸುಖಾ ಸ್ತೀರ್ಣಾ ಋಷೀಣಾಂ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಣಾಮ್ |
ಭಗವಂತ ಮಿಹ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತ್ವರಿತ ಮಾಗತಾ ||

ಸ|| ಹೇ ಮಹಾತಪಃ ! ಭಗವತೀ ಕಥಾ ಪರಮಂ ಶ್ರೋತವ್ಯಂ ಶ್ರುತಮ್. ಇಮಾಂ ಚಿಂತಯಿತಃ ತವ ಸರ್ವಾಂ ಕಥಾಂ ನಿಖಿಲೇನ ಸಂವೃತೇಯಂ ಕ್ಷಣಭೂತೇನ ನೌರಾತ್ರಿಃ| ಸರಿತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಂ ನದೀಂ ಪುಣ್ಯಾಂ ತ್ರಿಪಥಗಾಂ ತರಾಮ |ಏಷಾ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಣಾಂ ಋಷೀಣಾಂ ಸುಖಾ ನೌಕಾ ಪ್ರಾಪ್ತಂ | ಭಗವಂತಂ ಇಹಾ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತ್ವರಿತಮ್ ಆಗತಾ |

' Oh Venerable Sage ! We heard that auspicious story that should be heard. The auspicious night has passed. While reminiscing about the story the night time passed off in a moment. Now we have to cross Tripatha , the best amongst all rivers. The comfortable boat of the venerable sages is here. Knowing your presence here it came quickly'.

ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಘವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ |
ಸಂತಾರಂ ಕಾರಯಾಮಾಸ ಸರ್ಷಿಸಂಘಸ್ಸರಾಘವಃ ||

ಸ|| (ಸಃ) ಮಹಾತ್ಮನಃ ತಸ್ಯ ರಾಘವಸ್ಯ ತತ್ ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸ ಋಷಿಸಂಘಃ ಸ ರಾಘವಃ ಸಂತಾರಂ ಕಾರಯಾಮಾಸ |

The venerable sage hearing those words of Raghava crossed the river along with all the Rishis and Raghava.

ಉತ್ತರಂ ತೀರಮಾಸಾದ್ಯ ಸಂಪೂಜ್ಯರ್ಷಿಗಣಂ ತದಾ |
ಗಂಗಾಕೂಲೇ ನಿವಿಷ್ಟಾಸ್ತೇ ವಿಶಾಲಾಂ ದದೃಶುಃ ಪುರೀಮ್ ||

ಸ|| ಉತ್ತರಂ ತೀರಂ ಆಸಾದ್ಯ ತದಾ ಋಷಿಗಣಂ ಸಂಪೂಜ್ಯ ಗಂಗಾಕೂಲೇ ನಿವಿಷ್ಠಾಃ ತೇ ವಿಶಾಲಂ ಪುರೀಂ ದದೃಶುಃ |

After reaching the northern shores and having worshipped the Rishis they saw the cty of Visala on the banks of Ganga.

ತತೋ ಮುನಿವರಸ್ತೂರ್ಣಂ ಜಗಾಮ ಸಹ ರಾಘವಃ |
ವಿಶಾಲಾಂ ನಗರೀಂ ರಮ್ಯಾಂ ದಿವ್ಯಾಂ ಸ್ವರ್ಗೋಪಮಾಂ ತದಾ ||

ಸ|| ತತಃ ಮುನಿವರಃ ರಮ್ಯಾಂ ದಿವ್ಯಂ ಸ್ವರ್ಗೋಪಮಾಂ ನಗರೀಂ ವಿಶಾಲಂ ರಾಘವ ಸಹ ತೂರ್ಣಂ ಜಗಾಮ |

Then the venerable sage along with Raghava went to that beautiful, auspicious city of Visala which is equal to the heavens.

ಅಥ ರಾಮೋ ಮಹಪ್ರಾಜ್ಞೋ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಂ ಮಹಾಮುನಿಮ್ |
ಪ್ರಪಚ್ಛ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ಭೂತ್ವಾ ವಿಶಾಲಂ ಉತ್ತಮಾಂ ಪುರೀಮ್ ||

ಸ|| ಅಥ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ರಾಮಃ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಂ ಮಹಾಮುನಿಂ ಪ್ರಾಂಜಲಿಂ ಭೂತ್ವಾ ಪ್ರಪಚ್ಛಉತ್ತಮಾಂ ಪುರೀಂ ವಿಶಾಲಂ |

Then the very intelligent Rama paying obeisance to the venerable sage asked the venerable sage Viswamitra about the city of Visala.

ಕತರೋ ರಾಜವಂಶೋ ಯಂ ವಿಶಾಲಾಯಾಂ ಮಹಾಮುನೇ |
ಶ್ರೋತು ಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ಪರಂ ಕೌತೂಹಲಂ ಹಿ ಮೇ ||

ಸ|| (ಹೇ) ಮಹಾಮುನೇ ತೇ ಭದ್ರಂ | ಯಂ ವಿಶಾಲಾಯಾಂ ಕತರೋ ರಾಜವಂಶೋ ಶ್ರೋತುಂ ಇಚ್ಛಾಮಿ | ಮೇ ಪರಂ ಕೌತೂಹಲಂ ಹಿ |

' Oh Venerble sage ! What is the dynasty that ruled the city of Visala. I am very much curious . May you live long'.

ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಮಸ್ಯ ಮುನಿಪುಂಗವಃ |
ಆಖ್ಯಾತುಂ ತತ್ಸಮಾರೇಭೇ ವಿಶಾಲಸ್ಯ ಪುರಾತನಮ್ ||

ಸ|| ತಸ್ಯ ರಾಮಸ್ಯ ತತ್ ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ (ಸಃ) ಮುನಿಪುಂಗವಃ ತತ್ ವಿಶಾಲಸ್ಯ ಪುರಾತನಂ ಆಖ್ಯಾತುಂ ಸಮಾರಭೇ |

Hearing those words of Rama, the venerable sage started to tell the ancient story of the city of Visala.

ಶ್ರೂಯತಾಂ ರಾಮ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಕಥಾಂ ಕಥಯತಶ್ಶುಭಾಮ್ |
ಅಸ್ಮಿನ್ ದೇಶೇ ತು ಯದ್ವೃತ್ತಂ ತದಪಿ ಶೃಣು ರಾಘವ ||

ಸ|| ಹೇ ರಾಮ ! ಶಕ್ರಸ್ಯ ಶುಭಾಂ ಕಥಾಂ ಅಸ್ಮಿನ್ ದೇಶೇ ಯದ್ವೃತ್ತಂ ತದಪಿ ಕಥಯತಃ ಹೇ ರಾಘವಾ ಶ್ರುಣು |

'Oh Rama I will tell you the auspicious story of Indra , as well as the happennings in this country. O Raghava please listen.'

ಪೂರ್ವಂ ಕೃತ ಯುಗೇ ರಾಮ ದಿತೇಃ ಪುತ್ತ್ರಾಃ ಮಹಾಬಲಾಃ |
ಅದಿತೇಶ್ಚ ಮಹಾಭಾಗ ವೀರ್ಯವಂತಃ ಸುಧಾರ್ಮಿಕಾಃ ||

ಸ|| ಹೇ ರಾಮಾ ! ಪೂರ್ವಂ ಕೃತಯುಗೇ ದಿತೇಃ ಪುತ್ರಾಃ ಮಹಾಬಲಾಃ ! ಅದಿತೇಶ್ಚ ( ಪುತ್ರಾಃ) ಮಹಾಭಾಗ ವೀರ್ಯವಂತಃ ಸುಧಾರ್ಮಿಕಾಃ |

' Oh Rama ! in the Krita yuga the sons of Diti were very powerful. The sons of Aditi too were illustrious heroes and followers of Dharma'.

ತತಸ್ತೇಷಾಂ ನರಶ್ರೇಷ್ಠ ಬುದ್ಧಿರಾಸೀನ್ಮಹಾತ್ಮನಾಮ್ |
ಅಮರಾ ಅಜರಾಶ್ಚೈವ ಕಥಂ ಸ್ಯಾಮ ನಿರಾಮಯಃ ||

ಸ|| ಹೇ ನರಶ್ರೇಷ್ಠಾ ! ತತಃ ತೇಷಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಮ್ ಅಮರಾ ಅಜರಶ್ಚ ಏವ ನಿರಾಮಯಃ ಕಥಂ ಸ್ಯಾಮ (ಇತಿ) ಬುದ್ಧಿರಾಸೀತ್ |

'Oh Best of men ! Then a thought occurred to them about becoming immortal, with no disceases or old age .'

ತೇಷಾಂ ಚಿಂತಯತಾಂ ರಾಮ ಬುದ್ಧಿರಾಸೀನ್ಮಹಾತ್ಮನಾಮ್ |
ಕ್ಷೀರೋದಮಥನಂ ಕೃತ್ವಾ ರಸಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಾಮ ತತ್ರ ವೈ ||

ಸ|| ಹೇ ರಾಮ ! (ಇತಿ) ಚಿಂತಯತಾಂ ತೇಷಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ಕ್ಷೀರೋದಮಥನಂ ಕೃತ್ವಾ ರಸಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಾಮ ತತ್ರ ವೈ (ಇತಿ) ಬುದ್ಧಿರಾಸೀತ್ |

Then it occurred to them that they could churn the milky ocean and obtain its juices and consume the same.

ತತೋ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಮಥನಂ ಯೋಕ್ತ್ರಂ ಕೃತ್ವಾಚ ವಾಸುಕಿಮ್ |
ಮಂಥಾನಂ ಮಂದರಂ ಕೃತ್ವಾ ಮಮಂಥರಮಿತೌಜಸಃ ||

ಸ|| (ತೇ) ಅಮಿತೌಜಸಃ ತತೋ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ವಾಸುಕೀಮ್ ಯೋಕ್ತ್ರಂ ಕೃತ್ವಾ ಮಂದರಂ ಮಂಧಾನಂ ಕೃತ್ವಾ ಮಮಂಧರ |

The very powerful Devas having decided then using the Mount Mandara as the churning rod and the great serpent Vasuki as the churning rope, they started churning.

ಅಥ ವರ್ಷ ಸಹಸ್ರೇಣ ಯೋಕ್ತ್ರಸರ್ಪಶಿರಾಂಸಿ ಚ |
ವಮಂತ್ಯತಿ ವಿಷಂ ತತ್ರ ದದಂಶುರ್ದಶನೈ ಶ್ಶಿಲಾಃ ||

ಸ|| ಅಥ ಸಹಸ್ರೇಣ ವರ್ಷ ( ಪರ್ಯಂತಂ ) ಯೋಕ್ತ್ರ ಸರ್ಪ ಶಿರಾಂಸಿ ವಿಷಂ ವಮಂತ್ಯತಿ ದಶನೈಃ ಶಿಲಾಃ ದದಂಶು ಚ |

After a thousand years , Vasuki deployed as churning rope , started to spew poison and started biting the rocks with her teeth.

ಉತ್ಪಪಾತಾಗ್ನಿ ಸಂಕಾಶಂ ಹಾಲಾಹಲ ಮಹಾವಿಷಮ್ |
ತೇನ ದಗ್ಧಂ ಜಗತ್ ಸರ್ವಂ ಸದೇವಾಸುರಮಾನುಷಮ್ ||

ಸ|| ಹಾಲಾ ಹಲ ಮಹಾವಿಷಂ ಅಗ್ನಿ ಸಂಕಾಶಂ ಉತ್ಪಪಾತ | ತೇನ ದೇವಾಸುರಮಾನುಷಂ ಸರ್ವಂ ಜಗತ್ ದಗ್ಧಂ |

From that poison Haalaahala, fire emerged. That fire burnt down the worlds inhabited by Devas Asuras and the mankind.

ಅಥ ದೇವಾ ಮಹಾದೇವಂ ಶಂಕರಂ ಶರಣಾರ್ಥಿನಃ |
ಜಗ್ಮುಃ ಪಶುಪತಿಂ ರುದ್ರಂ ತ್ರಾಹಿತ್ರಾಹೀತಿ ತುಷ್ಟುವುಃ ||
ಏವಮುಕ್ತೋಸ್ತತೋ ದೇವೈಃ ದೇವದೇವೇಶ್ವರಃ ಪ್ರಭುಃ |
ಪ್ರಾದುರಾಸೀತ್ ತತೋsತ್ರೈವ ಶಂಖ ಚಕ್ರಧರೋ ಹರಿಃ ||

ಸ|| ಅಥ ಶರಣಾರ್ಥಿನಃ ದೇವಾಃ ಮಹಾದೇವಂ ಶಂಕರಂ ಪಶುಪತಿಂ ರುದ್ರಂ ತ್ರಾಹಿ ತಾಹಿ ಇತಿ ತುಷ್ಟುವುಃ | ತತಃ ಎವಂ ಉಕ್ತೋ ದೆವೈಃ ದೇವದೇವೇಶ್ವರಃ ಪ್ರಭುಃ (ಶಂಕರಃ) ಜಗ್ಮುಃ || ತತ್ರೈವ ಶಂಖಚಕ್ರಧರೋ ಹರಿಃ ( ಜಗ್ಮುಃ) ||

Then all Devas wanting to be protected approached Rudra the Lord of of all Devas who is also called Mahadeva or Pasupati. They prayed saying "protect us" "protect us". Having been thus prayed to the Lord of all Devas, Sankara came there. The Mahavishnu wearing his conch and the disc also came there.

ಉವಾಚೈನಂ ಸ್ಮಿತಂ ಕೃತ್ವಾ ರುದ್ರಂ ಶೂಲಭೃತಂ ಹರಿಃ |
ದೈವತೈರ್ಮಧ್ಯಮಾನೇ ತು ಯತ್ಪೂರ್ವಂ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಮ್ ||
ತತ್ ತ್ವದೀಯಂ ಸುರಶ್ರೇಷ್ಠ ಸುರಾಣಾಮಗ್ರಜೋs ಸಿ ಯತ್ |
ಅಗ್ರಪೂಜಮಿಮಾಂ ಮತ್ವಾ ಗೃಹೇಣೇದಂ ವಿಷಂ ಪ್ರಭೋ ||

ಸ|| ಹರಿಃ ಸ್ಮಿತಂ ಕೃತ್ವಾ ಶೂಲಭೃತಂ ರುದ್ರಂ ಉವಾಚ | (ಹೇ) ಸುರಶ್ರೇಷ್ಠ ಯತ್ ತ್ವದೀಯಂ ಸುರಾಣಾಂ ಅಗ್ರಜೋಸಿ ದೇವತೈರ್ಮಧ್ಯಮಾನೇತು ಯತ್ಪೂರ್ವಂ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಂ ತತ್ ಇಮಾಂ ಅಗ್ರಪೂಜಂ ಮತ್ವಾ ಇದಂ ವಿಷಂ ಗೃಹಾಣ |

Then Srihari with a smile told Rudra carrying his spear the following. " O Best of Suras ! You are the first one among Suras. Hence the first offerings coming out of the churning of the milky ocean should be given to you !".

ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾಚ ಸುರಶ್ರೇಷ್ಠಃ ತತ್ರೈವಾಂತರಧೀಯತ|
ದೇವತಾನಾಂ ಭಯಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಾಕ್ಯಂತು ಶಾರ್ಜ್ಞಿಣಃ ||
ಹಾಲಾಹಲಂ ವಿಷಂ ಘೋರಂ ಸ ಜಗ್ರಾಹಾಮೃತೋಪಮಮ್ |
ದೇವಾನ್ ವಿಶ್ರುಜ್ಯ ದೇವೇಶೋ ಜಗಾಮ ಭಗವಾನ್ ಹರಿಃ ||

ಸ|| ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಸುರಶ್ರೇಷ್ಠಃ ತತ್ರ ಏವ ಅಂತರಧೀಯತ | ಶಾರ್ಜ್ಞ್ಣಿಣಃ ವಾಕ್ಯಂ ತು ಶ್ರುತ್ವಾ ದೇವತಾನಾಂ ಭಯಂ ದೃಷ್ಠ್ವಾ ಹಾಲಾಹಲಂಘೋರಂ ವಿಷಂ ಅಮೃತೋಪಮಮ್ ( ಮತ್ವಾ) ಜಗ್ರಾಹ | ದೇವೇಶೋ ಭಗವಾನ್ ಹರಿಃ ದೇವಾನ್ ವಿಶ್ರುಜ್ಯ ಜಗಾಮ|

'Having said this that best of Suras Mahavishnu disappeared. Siva too having heard the words of Mahavishnu and noticing the fear among the Devas took the poison . Then Sankara the Lord of Suras too disappeared'.

ತತೋ ದೇವಾನ್ ಸುರಾಸ್ಸರ್ವೇ ಮಮಂಥೂ ರಘುನಂದನ |
ಪ್ರವಿವೇಶಾಥ ಪಾತಾಳಂ ಮಂಥಾನಃ ಪರ್ವತೋsನಘ ||

ಸ|| ಹೇ ರಘುನಂದನ ! ಅನಘ ! ತತಃ ದೇವಾನ್ ಸುರಾಃ ಅಸುರಾ ಸರ್ವೇ ಮಮಂಥೂ | ಅಥಃ ಪರ್ವತಃ ಮಂಥಾನಃ ಪಾತಾಳಂ ಪ್ರವಿವೇಶ |

'Oh Raghunandana ! O Anagha ! Then the Devas and Asuras continued churning the ocean as before. Then the the mountain being used as the churning rod sank into Patala'.

ತತೋ ದೇವಾಸ್ಸಗಂಧರ್ವಾಃ ತುಷ್ಟುವುರ್ಮಧುಸೂದನಮ್ |
ತ್ವಂ ಗತಿಸ್ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ವಿಶೇಷೇಣ ದಿವೌಕಸಾಮ್ ||

ಸ|| ತತಃ ದೇವಾಃ ಸ ಗಂಧರ್ವಾಃ ಮಧುಸೂದನಂ ತುಷ್ಠುವುಃ | ಸರ್ವಭುತಾನಾಂ ತ್ವಂ ಗತಿಃ | ವಿಶೇಷೇಣ ದಿವೌಕಸಾಂ |

Then the Devas along with Gandharvas sang song of praises to Madhusudan saying " for all the living beings you are the source , particularly for Devas"

ಪಾಲಯಾಸ್ಮಾನ್ ಮಹಾಬಾಹೋ ಗಿರಿಮುದ್ಧರ್ತುಮರ್ಹಸಿ |
ಇತಿಶ್ರುತ್ವಾ ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಕಾಮಠಂ ರೂಪಮಾಸ್ಥಿತಃ ||

ಸ|| ಹೇ ಮಹಾಬಾಹೋ (ತ್ವಂ) ಗಿರಿ ಮುದ್ಧರ್ತುಂ ಅರ್ಹಸಿ | ಅಸ್ಮಾನ್ ಪಾಲಯ ಇತಿ | ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಇತಿ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕಾಮಠಂ ರೂಪಮಾಸ್ಥಿತಃ |

" O Mahabaho ! You are capable of bringing up the mountain". Then Hrishikesa, the Lord took the form of Tortoise.'

ಪರ್ವತಂ ಪೃಷ್ಠತಃ ಕೃತ್ವಾ ಶಿಶ್ಯೇ ತತ್ರೋ ದಧೌ ಹರಿಃ |
ಪರ್ವಾತಾಗ್ರಂತು ಲೋಕಾತ್ಮಾ ಹಸ್ತೇನಾಕ್ರಮ್ಯ ಕೇಶವಃ |
ದೇವಾನಾಂ ಮಧ್ಯತಃ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಮಮಂಥ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ||

ಸ|| ಹರಿಃ ಪರ್ವತಂ ಪೃಷ್ಠತಃ ಕೃತ್ವಾ ತತ್ರಃ ದಧೌ ಶಿಶ್ಯೇ | ಪರ್ವತಾಗ್ರಂತು ಹಸ್ತೇನ ಆಕ್ರಮ್ಯ ದೇವಾನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ಕೇಶವಃ ಮಮಂಥ |

'Then that Srihari carried the mountain on his back and rested in the milky ocean. Then Purushottam , the Lord himself , rotating the mountain with his hand continued the churning of the ocean while staying among the Devas.

ಅಥ ವರ್ಷ ಸಹಸ್ರೇಣ ಸದಂಡಃ ಸಕಮಂಡಲುಃ |
ಪೂರ್ವಂ ಧನ್ವಂತರಿರ್ನಾಮ ಅಪ್ಸರಾಶ್ಚ ಸುವರ್ಚಸಃ ||

ಸ|| ಅಥ ಸಹಸ್ರೇಣ ವರ್ಷೇ ( ಪರ್ಯಂತಂ) ಪೂರ್ವಂ ಧನ್ವಂತರೀ ನಾಮಃ ಸದಂಡಃ ಸಕಮಂಡುಲುಃ ( ತತ್ ಪಶ್ಚಾತ್) ಸುವರ್ಚಸಃ ಅಪ್ಸರಾಶ್ಚ |

'After one thousand years ( of churning ) , a great soul by name Dhanvantari carrying a staff and kamandalu emerged first , then beautiful Apsarasas emerged from it'.

ಅಪ್ಸು ನಿರ್ಮಥನಾದೇವ ರಸಸ್ತಸ್ಮಾತ್ ವರಸ್ತ್ರಿಯಃ |
ಉತ್ಪೇತುರ್ಮನುಜಶ್ರೇಷ್ಠ ತಸ್ಮಾತ್ ಅಪ್ಸರಸೋs ಭವನ್ ||

ಸ|| (ಹೇ) ಮನುಜ ಶ್ರೇಷ್ಠ ! ಅಪ್ಸು ನಿರ್ಮಥನಾದೇನ ರಸಃ , ತಸ್ಮಾತ್ ಉತ್ಪೇತುಃ ವರಸ್ತ್ರಿಯಃ | ತಸ್ಮಾತ್ ಅಪ್ಸರಸೋ ಅಭವನ್ |

'Oh Best of men ! Because the Apsarasas emerged out of the "Ras" of the churning of "Apsu", they are called "Apsaras".'

ಷಷ್ಟಿಃ ಕೋಟ್ಯೋ ಭವಂಸ್ತಾಸಾಮ್ ಅಪ್ಸರಾಣಾಂ ಸುವರ್ಚಸಾಮ್ |
ಅಸಂಖ್ಯೇಯಾಸ್ತು ಕಾಕುತ್ ಸ್ಥ ಯಾ ಸ್ತಾಸಾಂ ಪರಿಚಾರಿಕಾಃ ||

ಸ|| ಹೇ ಕಾಕುತ್ ಸ್ಥ ! ತಾಸಾಂ ಷಷ್ಟಿ ಕೋಟ್ಯೋ ಸುವರ್ಚಸಾಂ ಅಭವಂ ತಾಸಾಂ ಅಸಂಖ್ಯೇಯಾಸ್ತು ಪರಿಚಾರಿಕಾಃ |

'Oh Kakutstha ! Thus six crore Apsarasa emerged. Along with them many more attendants too emerged' !

ನ ತಾಃ ಸ್ಮ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಂತಿ ಸರ್ವೇ ತೇ ದೇವ ದಾನವಾಃ |
ಅಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾತ್ ತಾಶ್ಚ ಸರ್ವಾಃ ಸಾಧಾರಣಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ ||

ಸ|| ತೇ ಸರ್ವೇ ದೇವದಾನವಾಃ ನ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಂತಿ ಸ್ಮ |ತಾಶ್ಚ ಅಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾತ್ ಸರ್ವಾಃ ಸಾಧಾರಣಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ |

'The Devas and Danavas did not accept them . Since they were not accepted they remained to be remembered as common people.

ವರುಣಸ್ಯ ತತಃ ಕನ್ಯಾ ವಾರುಣೀ ರಘುನಂದನ |
ಉತ್ಪಪಾತ ಮಹಾಭಾಗಾ ಮಾರ್ಗಮಾಣಾ ಪರಿಗ್ರಹಮ್ ||

ಸ|| ಹೇ ರಘುನಂದನ !ತತಃ ವರುಣಸ್ಯ ಕನ್ಯಾ ವಾರುಣೀ ಮಹಾಭಾಗಾ ಪರಿಗ್ರಹಂ ಮಾರ್ಗಮಾಣಾ ಉತ್ಪಪಾತ |

' Oh Raghunandana! Then the daughter of Varuna by name Varuni came out insearch of one who will receive her'.

ದಿತೇಃ ಪುತ್ರಾ ನ ತಾಂ ರಾಮ ಜಗೃಹುಃ ವರುಣಾತ್ಮಜಾಮ್ |
ಅದಿತೇಸ್ತು ಸುತಾ ವೀರ ಜಗೃಹುಃ ತಾಮನಿಂದಿತಾಮ್ ||

ಸ|| ಹೇ ರಾಮಾ ! ವೀರ ! ತಾಂ ವರುಣಾತ್ಮಾಜಾಮ್ ದಿತೇ ಪುತ್ರಾಃ ನ ಜಗೃಹುಃ | ಅದಿತೇಸ್ತು ಸುತಾ ತಾಂ ಅನಿಂದಿತಾಂ ಜಗೃಹುಃ |

'Oh Rama ! Oh Vira ! the daughter of Varuna was not received by Diti's sons . The blemishless lady was accepted by Aditi's sons'.

ಅಸುರಾಸ್ತೇನ ದೈತೇಯಾ ಸುರಾಸ್ತೇನಾದಿತೇ ಸ್ಸುತಾಃ |
ಹೃಷ್ಟಾಃ ಪ್ರಮುದಿತಾಶ್ಚಾಸನ್ ವಾರುಣೀ ಗ್ರಹಣಾತ್ ಸುರಾಃ ||

ಸ|| ತೇನ ದೈತೇಯಾ ಅಸುರಾಃ ಅದಿತೇಃ ಸುತಾಃ ಸುರಾಃ | ವಾರುಣೀ ಗ್ರಹಣಾತ್ ಸುರಾಃ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಪ್ರಮುದಿತಾಃ ಆಸನ್ |

' Hence the sons of Diti were called "Asuras" , the ones without Sura. Aditi's sons were called "Suras", the ones with "Sura". Having accepted Varuni Suras were delighted and happy'.

ಉಚ್ಛೈಶ್ಶ್ರವಾ ಹಯಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಮಣಿರತ್ನಂ ಚ ಕೌಸ್ತುಭಂ |
ಉದತಿಷ್ಠತ್ ನರಶ್ರೇಷ್ಠ ತಥೈವಾಮೃತ ಮುತ್ತಮಮ್ ||

ಸ|| ಹೇ ನರಶ್ರೇಷ್ಠ ! ಹಯಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಉಚ್ಛೈಶ್ರವಾ , ಮಣಿರತ್ನಂ ಕೌಸ್ತುಭಂ ಚ ಉದತಿಷ್ಠತ್ | ತಥೈವ ಮುತ್ತಮಮ್ ಅಮೃತಂ ( ಉದತಿಷ್ಠತ್ !)|

' Oh Best among men! The best of horses by name Ucchisravas, and the best among jewels Kausthubham too emerged out of the churning. Similarly the auspicious nectar too emerged'.

ಅಥ ತಸ್ಯ ಕೃತೇ ರಾಮ ಮಹಾನಾಸೀತ್ ಕುಲಕ್ಷಯಃ |
ಅದಿತೇಸ್ತು ತತಃ ಪುತ್ತ್ರಾದಿತೇಃ ಪುತ್ತ್ರಾನ್ ಅಸೂದಯನ್ ||

ಸ|| ಹೇ ರಾಮ ! ಅಥ ತಸ್ಯ ಕೃತೇ ಮಹಾನ್ ಕುಲಕ್ಷಯಃ ಆಸೀತ್ | ತತಃ ಅದಿತೇಸ್ತು ಪುತ್ರಾಃ ದಿತೇಃ ಪುತ್ರಾಃ ಅಸೂದಯನ್ |

'Oh Rama ! Once the nectar emerged there was a great war. The sons of Aditi killed sons of Diti'.

ಏಕತೋ ಅಭಾಗ್ಯಮನ್ ಸರ್ವೇ ಹ್ಯಾಸುರಾ ರಾಕ್ಷಸೈಸ್ಸಹ |
ಯುದ್ಧಮಾಸೀನ್ಮಹಾಘೋರಂ ವೀರ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಮೋಹನಮ್ ||

ಸ|| ಹೇ ವೀರಾ ! ಸರ್ವೇ ಅಸುರಾ ರಾಕ್ಷಸೈಃ ಸಹ ಏಕತೋ ಅಭ್ಯಾಗಮನ್ ಮಹಾ ಘೋರಂ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಮೋಹನಂ ಯುದ್ಧಂ ಆಸೀತ್ |

'Oh Vira ! All the Asuras were on one side along with Rakshasas, in the war whose intensity surprised all'.

ಯದಾ ಕ್ಷಯಂ ಗತಂ ಸರ್ವಂ ತದಾ ವಿಷ್ಣುರ್ಮಹಾಬಲಃ |
ಅಮೃತಂ ಸೋsಹರತ್ ತೂರ್ಣಂ ಮಾಯಾಮಾಸ್ಥಾಯಮೋಹಿನೀಮ್||

ಸ|| ಯದಾ ಸರ್ವೇ ಕ್ಷಯಂ ಗತಂ ತದಾ ಮಹಾಬಲಃ ವಿಷ್ಣುಃ ಮಾಯಾಂ ಮೋಹಿನೀಂ ಆಸ್ಥಾಯ ಅಮೃತಂ ಸ ಅಹರತ್ |

'As all were getting decimated , the most powerful MahaVishnu in the garb of a Mohini took away the nectar'.

ಯೇ ಗತಾಭಿಮುಖಂ ವಿಷ್ಣುಮ್ ಅಕ್ಷಯಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮಮ್ |
ಸಂಪಿಷ್ಟಾಸ್ತೇ ತದಾ ಯುದ್ಧೇ ವಿಷ್ಣುನಾ ಪ್ರಭವಿಷ್ಣುನಾ ||

ಸ|| ಅಕ್ಷಯಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಯೇ ಅಭಿಮುಖಂ ಗತಾ ತದಾ ಪ್ರಭವಿಷ್ಣುನಾ ವಿಷ್ಣುನಾ ಯುದ್ಧೇ ತೇ ಸಂಪಿಷ್ಟಾಃ |

'That Purushottm who cannot be destroyed was opposed by some. They were killed in the battle by Vishnu'.

ಅದಿತೇರಾತ್ಮಜಾ ವೀರಾ ದಿತೇಃ ಪುತ್ತ್ರಾನ್ ನಿ ಜಘ್ನಿರೇ|
ತಸ್ಮಿನ್ ಘೋರೇ ಮಹಾಯುದ್ಧೇ ದೈತೇಯಾದಿತ್ಯಯೋರ್ಭೃಶಮ್||

ಸ|| ಹೇ ವೀರ ತಸ್ಮಿನ್ ದೈತೇಯಾಃ ಅದಿತ್ಯಯೋಃ ಭೃಶಂ ಘೋರೇ ಮಹಾಯುದ್ಧೇ ಅದಿತೇಃ ಆತ್ಮಜಾಃ ದಿತೇಃ ಪುತ್ರಾನ್ ನಿ ಜಘ್ನಿರೇ |

'Oh Vira ! In that severe battle of Aditi and Diti's children, Aditi's children defeated Diti's children'.

ನಿಹತ್ಯದಿತಪುತ್ತ್ರಾಂಶ್ಚ ರಾಜ್ಯಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಪುರಂದರಃ |
ಶಶಾಸ ಮುದಿತೋ ಲೋಕಾನ್ ಸರ್ಷಿ ಸಂಘಾನ್ ಸ ಚಾರಣಾನ್ ||

ಸ|| ಪುರಂದರಃ ದಿತಿ ಪುತ್ರಾಂ ಚ ನಿಹತ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಮುದಿತೋ ಸ ಋಷಿಸಂಘಾನ್ ಸ ಚಾರಣಾನ್ ಲೋಕಾನ್ ಶಶಾಸ |

'Purandara ( Indra) defeated Diti's children and gained the kingdom . He ruled over all the worlds including Rishis and Charanas'.

ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಬಾಲಕಾಂಡೇ ಪಂಚ ಚತ್ವಾರಿಂಶ ಸ್ಸರ್ಗಃ ||
ಸಮಾಪ್ತಂ||

|| Thus ends the forty fifth sarga of Balakanda in Srimad valmiki Ramayan |

|| Om tat sat ||

|| om tat sat ||